Van honderd stukken naar volledig hersteld. Het volledige beeldverhaal van de restauratie van een antiek Hollands staand horloge. Soms gebeuren er dingen die je absoluut niet ziet aankomen. Zo ook bij een ouder echtpaar dat hun parketvloer liet renoveren. Een prachtig project – totdat de antieke Hollandse staande klok verplaatst moest worden. Eén onhandige beweging en de klok viel… in letterlijk honderd stukken.
Paniek, natuurlijk. Maar er was ook hoop. Ze belden een bevriende klokkenmaker met één duidelijke vraag:
“Wie kan dit restaureren?”
Een duidelijke missie “Breng dit meesterwerk terug”
Niet veel later stonden ze bij mij in het atelier – twee grote bananendozen vol met losse onderdelen. Houtwerk, ornamenten, panelen… alles lag los. Maar zodra het echtpaar binnenkwam en om zich heen keek, zeiden ze vol vertrouwen tegen elkaar:
“Hier komt het goed.”
En ze hadden gelijk.
Een uniek antiek Hollands staand horloge van rond 1750
Het ging om een bijzonder exemplaar: een Hollands staand horloge van rond 1750, vervaardigd uit eikenhout en rijkelijk bekleed met een fineer van wortelnoten, een waardevol en sierlijk hout met een warme, golvende tekening.
Zoals bij veel antieke meubels van deze leeftijd waren de oorspronkelijke lijmverbindingen volledig vergaan. Daarom zijn alle verbindingen zorgvuldig uit elkaar gehaald, de oude lijmresten verwijderd, en met traditionele beenderlijm opnieuw verlijmd – precies zoals het in de 18e eeuw werd gedaan.
Het uurwerk zelf? Verrassend genoeg nog in uitstekende staat. Dankzij de deskundige klokkenmaker kon het mechaniek weer soepel draaien zoals het hoorde.
Met zorg afgeleverd
Na weken van nauwkeurig restauratiewerk was het moment daar: De klok mocht terug naar zijn plek. De klokkenmaker en ik hebben hem samen afgeleverd en op de millimeter waterpas geplaatst – precies zoals het hoort bij een staand uurwerk van dit kaliber.
De reactie van de klant?
Opluchting, verwondering, en een grote glimlach.
Een beschadigd erfstuk is weer in volle glorie hersteld. En dát is waar we het voor doen.
Uw Antiek in vertrouwde handen
Heeft u ook een antieke klok of meubelstuk dat beschadigd is geraakt? Of een erfstuk dat toe is aan restauratie met respect voor het origineel?
Bij Antiek-Restauraties.nl zorgen we ervoor dat waardevolle objecten hun verhaal kunnen blijven vertellen – met de materialen en technieken van toen, en het vakmanschap van nu.
Neem contact op voor een vrijblijvende afspraak of stuur foto’s via de website.
Antiek laten restaureren? Hier komt het goed.
Wat is een antiek Hollands staand horloge rond 1750?
Een Antiek Hollands staand horloge – ook wel lange staartklok of staande klok genoemd – is een indrukwekkend uurwerk dat niet alleen diende om de tijd aan te geven, maar ook een waar pronkstuk was in het interieur van welgestelde families. Het horloge van rond rond 1750, waar we het hier over hebben, is gemaakt van een constructie van eikenhout, belijmd met een toplaag van luxueus wortelnotenhoutfineer. Deze combinatie van houtsoorten was kenmerkend voor hoogwaardige meubelstukken in de 18e eeuw en benadrukt de ambachtelijke kwaliteit van het geheel.
De materialen, wortelnoten op eiken
Het binnenste skelet van dit horloge is gemaakt van eikenhout, bekend om zijn stevigheid en duurzaamheid. Hierop is zorgvuldig wortelnotenhoutfineer verlijmd – een kostbaar en decoratief hout met een karakteristieke, wilde nerftekening. Deze techniek van fineer aanbrengen werd veel toegepast in de 18e en 19e eeuw om luxe uitstralingen te creëren met dure houtsoorten, zonder dat het volledige meubel ervan vervaardigd hoefde te worden.
Wortelnoten – afkomstig van de wortelknol van walnootbomen – is bijzonder geliefd vanwege de warme tinten en levendige patronen die elk meubelstuk uniek maken.
Belangrijke onderdelen van een antiek Hollands staand horloge
Een klassiek Hollands staand horloge bestaat uit verschillende onderdelen die elk met zorg en precisie zijn vervaardigd. Hieronder een overzicht van de belangrijkste elementen:
- Kap (of Kuif)
De bovenste kroon van het horloge, vaak rijkelijk versierd met houtsnijwerk, bolvormige ornamenten en soms een wijzerplaat met maanstand of kalender. De kap is meestal afneembaar om het uurwerk te kunnen opwinden of afstellen. - Wijzerplaat
De wijzerplaat is vaak van gegraveerd messing of verzilverd metaal en toont naast de tijd soms ook maanstanden, dagen van de week en kalenderdata. Veel wijzerplaten uit deze periode zijn handbeschilderd en voorzien van florale of landschappelijke motieven. - Uurwerk
Het kloppend hart van het horloge. Het uurwerk bestaat uit gewichten, een slinger en tandwielen die het mechanisme aandrijven. Vaak betreft het een 8-daags uurwerk dat één keer per week moet worden opgewonden. Bij Nederlandse horloges uit deze tijd horen ook slagwerken die het halve en hele uur slaan. - Kast (de Staande Kast)
De behuizing van het horloge, waar het uurwerk in rust. Bij dit specifieke model uit 1856 is de kast gemaakt van massief eikenhout, belijmd met wortelnotenfineer. De kast is vaak voorzien van paneeldeuren, glazen vensters om het slingermechanisme te tonen, en soms ook subtiele snijwerkdetails of inlegwerk. - Slinger en Gewichten
In de lange onderkast hangt de slinger – vaak meterslang – en de gewichten aan kettingen of touwen. Deze elementen zorgen voor de beweging van het uurwerk en het tikken van de klok.
Het historisch belang
Een staand horloge zoals dit van rond 1750 vertegenwoordigt niet alleen technische precisie, maar ook een belangrijk stuk Nederlands cultureel erfgoed. In een tijd waarin ambacht nog met de hand gebeurde, en elk stuk uniek was, vertelt zo’n horloge een verhaal van vakmanschap, status en stijl.
Dankzij de combinatie van wortelnotenhoutfineer en eikenhout bezit het horloge niet alleen een robuuste structuur, maar ook een luxueuze uitstraling. De warme kleuren, de glans van gepolitoerd fineer, en de klank van de mechaniek maken van dit antieke uurwerk een levend kunstwerk.
Restauratie van antieke staande horloges en klokken
Bij antiek-restauraties.nl hebben we ruime ervaring met de restauratie van antieke Hollandse staande klokken. Of het nu gaat om het herstellen van fineerschade, het reconstrueren van gesneden ornamenten, of het herstellen van het uurwerk: wij werken met de traditionele materialen en technieken die bij het oorspronkelijke bouwjaar passen.
Elke klok wordt met respect voor zijn historie behandeld. Zo blijft niet alleen de waarde behouden, maar ook het verhaal dat het object met zich meedraagt.
Over de Maker: Abraham Hoevenaer – Meesterklokkenmaker uit de 18e Eeuw
Het uurwerk van dit bijzondere Hollands staand horloge draagt niet alleen de sporen van eeuwen geschiedenis, maar ook de handtekening van een erkend vakman: Abraham Hoevenaer.
Abraham Hoevenaer werd geboren in 1692 te Utrecht en vestigde zich rond 1720 als klokkenmaker in Arnhem. Hij verwierf al snel een uitstekende reputatie voor zijn ambachtelijke precisie en vakmanschap. Zijn werk kenmerkte zich door hoogwaardige mechanieken en prachtig vormgegeven wijzerplaten, waarin zowel technische perfectie als esthetische verfijning samenkwamen.
Op de wijzerplaat van deze klok prijkt trots zijn naam – een authentiek kenmerk dat de herkomst en waarde van het uurwerk bevestigt.
Hoewel de exacte productiedatum van de klok niet is vermeld, kan op basis van stijlkenmerken en de actieve periode van Hoevenaer worden aangenomen dat deze prachtige staande klok rond 1750 vervaardigd werd.
Abraham Hoevenaer bleef actief als klokkenmaker tot aan zijn overlijden in 1767, waarmee zijn leven volledig in het teken stond van precisiewerk en ambachtelijke tradities die tot op de dag van vandaag bewonderd worden.
Zoekt u restauratie van een antiek staand horloge uit de 18e of 19e eeuw?
Neem dan gerust contact op met Peter J. Oomes via antiek-restauraties.nl – specialist in vakkundige en authentieke restauraties van antiek meubilair en uurwerken.
